Keuzestress

Vorige week heb je mijn blog misschien gemist of niet ;-)…
Ik was ziek, net als de rest hier trouwens. Vandaag de blog die ik vorige week heb geschreven en volgende week is er ook geen blog, omdat Bart en ik dan een weekje in Albanië zijn. Even lekker met z’n tweetjes genieten.

Veranderingen

Ik ben geïnspireerd door een van de kinderen om deze blog te schrijven. Het is waarschijnlijk voor velen van ons zeer herkenbaar. In de loop der jaren is er nogal wat veranderd. Mensen krijgen steeds meer te maken met veranderingen. Vooral de snelheid waarmee dingen veranderen, is ongelofelijk.

Veranderingen zijn voor de meeste mensen niet per se positief. Het liefst houden we alles bij het oude, zoals het was. Dat is wat we kennen en dus veilig. Een mens doet alles om te overleven en daarom is verandering “gevaarlijk”. Niet letterlijk, tenminste in de meeste gevallen niet gelukkig.

Zoveel mogelijkheden

Hoewel het fantastisch is dat er in de afgelopen eeuw zoveel geweldige dingen zijn uitgevonden, is het tegelijkertijd ook een nadeel. Er zijn zoveel mogelijkheden dat we soms door de bomen het bos niet meer zien.

Onze voorouders leefden een simpel leven. Ze stonden op als het licht werd en gingen slapen als het donker werd. Ze waren veel op het land en hadden niet veel. Natuurlijk wisten ze ook niet beter. Wat je niet kent, mis je immers niet. Tegenwoordig is dat helemaal anders.

Keuzes maken

Toen ik mijn schoolkeuze moest maken, waren er nog lang niet zoveel vervolgopleidingen om uit te kiezen. Dat maakte het allemaal een stuk makkelijker en overzichtelijker. Vorig jaar heb ik met onze zoon een beroepentest gedaan en de lijst van opleidingen was bijna eindeloos.

Ik kon me heel goed voorstellen dat het onmogelijk was om hieruit een keuze te maken. Bovendien, hoe weet je op die leeftijd dat wat je kiest voor de rest van je leven de goede keus blijft? Dat is eigenlijk niet te doen, zou ik zeggen. En toch is het wel zo. Je kiest een opleiding (en indirect een beroep) dat je vervolgens de rest van je leven gaat uitoefenen.

Zwaar gevoel

De druk om het “goede” te kiezen, wordt hierdoor groot. Tenminste, dat kan ik me heel goed voorstellen. Als puber is het misschien nog wel lastiger om een weloverwogen keuze te maken. Je bent volop in ontwikkeling en hebt weinig levenservaring om uit te putten.

Als het aan mij lag, zou er op het voortgezet onderwijs veel meer aandacht moeten zijn voor dit proces. Dat is niet gemakkelijk, dat realiseer ik me heel goed. Het is ook niet iets waar de jeugd graag mee bezig is. Ze hebben het veel drukker met het ontdekken van zichzelf en elkaar en het opbouwen van een sociaal netwerk. Uiteraard is dat heel belangrijk. Maar een goede keuze maken wat betreft opleiding ook.

Wisselen

Vroeger hoorde je het wel eens dat iemand een andere opleiding ging doen. Tegenwoordig lijkt wel dat dit bijna aan de orde van de dag is. Alsof het vrijblijvend is om steeds iets anders te doen. Heeft dat wellicht te maken met de flitsende samenleving, de verkorte spanningsboog?

Natuurlijk wil ik niet generaliseren en iedereen over een kam scheren. Er zijn een heleboel kinderen die goed weten wat ze willen. Hoe fijn is dat? Als twaalfjarig meisje dacht ik ook zeker te weten dat ik de rest van mijn (werkzame) leven in het onderwijs wilde werken. Hoe anders was de realiteit?

In ontwikkeling

Thuis wordt er regelmatig gepraat over schoolkeuze. Als ouders kun je niets meer doen dan iemand zo goed mogelijk hierin begeleiden. Wat zijn je kwaliteiten, je talenten? Waar liggen je interesses? Waar ben je goed in? Wat vind je leuk? Vooral dat laatste vind ik een heel goede vraag.

Kijk, ik weet heus wel dat het leven niet alleen maar leuk is. Dat er tegenslag en teleurstellingen op je pad komen. Het belangrijkste is toch wel dat je een keuze maakt die bij je persoonlijkheid, je talenten en je eigenschappen past. En daar wringt ‘m de schoen, denk ik. Je bent op die leeftijd in ontwikkeling en weet nog niet echt wat je wilt of waar je goed in bent.

Beschermen

Ik kan me voorstellen dat kinderen zich soms onder druk gezet voelen om de “juiste” keuze te maken. Ouders willen natuurlijk het beste voor hun kind, maar door dit uit te spreken kan een kind zich gevangen voelen. Het valt niet mee om hierin de goede balans te vinden.

Je wilt meedenken, mee helpen waar kan, maar je wilt geen druk opleggen of een keuze opdringen. Misschien denk je te weten wat bij je kind past, maar klopt dit niet met zijn of haar eigen gevoel. De verwachtingen of ideeën die jij hebt van je kind kunnen totaal niet matchen met zijn eigen verlangens of dromen.

Loslaten

Voor je kind wil je het allerbeste. Je wilt hen behoeden voor fouten of teleurstellingen. En dat kan nu eenmaal niet, hoe graag je dat misschien ook wil. Ze zullen zelf moeten uitzoeken wat ze willen doen met hun leven.

Dat heet “loslaten” en is voor veel ouders verschrikkelijk lastig. Omdat je zelf dingen hebt meegemaakt die niet fijn waren, waarvoor je je kind wilt behoeden. Omdat je weet hoe moeilijk het soms kan zijn. Omdat je weet dat er sowieso dingen misgaan, hoe goed je ook je best doet om dat te voorkomen.

Experimenteren

En daarom is het zo belangrijk om je kind te laten experimenteren (of om met mijn lievelingswoord te praten “prutsen”). Dat wil niet per se zeggen dat je hem aan zijn lot overlaat en alle regels loslaat. Het betekent je kind de vrijheid en ruimte geven om te ontdekken wat hij (of zij) leuk vindt, wat bij hem past en waar zijn talenten liggen.

Dat gaat waarschijnlijk gepaard met vallen en opstaan. Ook daar is niets mis mee, het hoort erbij. We hebben allemaal geleerd van onze fouten. Fouten maken mag, nee, fouten maken is essentieel. Het leert je heel veel over jezelf en je wordt er sterker van als mens.